De milt: we weten dat het orgaan bestaat, maar waar dient het eigenlijk voor? Voor de meesten blijft het een groot raadsel. Daarom vertellen wij je zeven feiten over de milt. Wist je bijvoorbeeld dat je zogenaamde bijmiltjes kunt hebben? En dat je milt kan 'wandelen' in je lichaam?
De milt van een gezond, volwassen persoon kan wel 240 milliliter bloed bevatten. Het orgaan heeft de vorm van een koffieboon, voelt sponzig en zacht aan en is ongeveer zo groot als een vuist. De milt is roodblauw van kleur en weegt zo’n 150 tot 200 gram. Hij ligt linksboven in de buik, achter de maag en vlakbij het middenrif. De ribbenkast beschermt het orgaan en daarom voel je ‘m normaal gesproken niet zitten.
De milt maakt onderdeel uit van het bloedvatenstelsel en is belangrijk in het lymfesysteem. Je kunt de milt zien als de lymfeklier van het bloed: hij beschermt je lichaam tegen bacteriën en infecties. Dit doet het orgaan door afweerstoffen aan te maken en bacteriën en ziektekiemen uit het bloed te filteren. Oude en abnormale rode bloedcellen worden ook uit het bloed gefilterd. Daarnaast produceert de milt bloedcellen en bloedplaatjes en slaat ‘t deze op. Hij bevat dan ook een bloedreservoir.
Als gevolg van een aandoening elders in je lichaam, kan je milt te veel bloedplaatjes en bloedcellen vasthouden. Hierdoor zwelt hij op. Dat is bijvoorbeeld het geval bij infectieziektes als hepatitis, tuberculose en malaria. Maar ook bloedarmoede, bloedkanker en andere bloedziekten gaan gepaard met een miltvergroting. Een gezwollen milt geeft meestal geen klachten. Veelvoorkomende symptomen zijn pijn aan de linkerkant van je buik die uitstraalt naar je schouder en buikklachten bij het eten van grote maaltijden.
Veel sporters denken dat een steek in je zij tijdens fysieke inspanning te maken heeft met de milt. De milt zou te veel op het middenrif stuiteren, te sterk samentrekken of slecht doorbloed zijn. Deze hypothese kan echter niet worden bewezen. Er zijn namelijk mensen die geen milt meer hebben en hier toch last van hebben.
De meeste mensen hebben één milt, maar 15 tot 30 procent van de mensen heeft bijmiltjes: een of meerdere extra miltjes. Dit komt vooral voor bij patiënten met een bloedziekte. Als hun milt eruit moet vanwege ziekte moeten de bijmilten ook verwijderd worden. Maar als er sprake is van een ongeval waardoor de milt beschadigt, komen de bijmiltjes juist van pas. Ze kunnen namelijk de functies van de milt overnemen.
Normaal gesproken zit de milt met bindweefselbanden vast aan de buikholte. Bij een wandelende milt is dat niet geval. Die zit vast aan een lange, steelachtige structuur met bloedvoorziening waardoor ‘t vrij kan bewegen en rond de steel kan draaien. Gevolg hiervan is dat de bloedvoorziening wordt afgesloten en de milt afsterft. Dan heb je te maken met een miltinfarct. Een wandelende milt is een aangeboren afwijking en kan via een chirurgische ingreep weer vastgezet worden. Soms is het nodig om de milt volledig te verwijderen, omdat hij andere organen verdrukt en pijn veroorzaakt.
Soms moet de milt verwijderd worden, bijvoorbeeld als hij scheurt na een ongeluk. Je verliest dan grote hoeveelheden bloed omdat het zo’n goed doorbloed orgaan is. Ook bij bepaalde ziektes zoals bloed- of lymfesysteemziektes is verwijdering noodzakelijk. Als je geen milt meer hebt of als je milt niet goed meer functioneert, heb je wel een hogere kans op ernstige infecties. Belangrijk is daarom om na de verwijdering vaccinaties tegen bacteriën als pneumokok en meningokok te nemen.
Bronnen: Radboudumc.nl, Isala.nl, Zowerkthetlichaam.nl, Gezondheidsnet.nl en Mens-en-gezondheid.infonu.nl.
