In Nederland krijgt één op de zeven vrouwen borstkanker. Ieder jaar overlijden er in ons land ruim 3000 vrouwen aan de ziekte; dat zijn er negen per dag. Ook worden jaarlijks ruim honderd mannen gediagnostiseerd met borstkanker. Volgens Marjolein de Jong, voormalig oncologisch chirurg, en bestuurder van het Alexander Monro Ziekenhuis is er een alarmerend gebrek aan kennis over de symptomen. ‘Leer je borsten goed kennen, niet alleen door te voelen maar ook door ze goed te observeren.’
Marjolein de Jong
Je borsten regelmatig controleren, is belangrijk. Want hoe eerder borstkanker wordt herkend en gediagnostiseerd, hoe groter de overlevingskansen. Volgens Marjolein de Jong kennen te weinig mensen alle signalen die kunnen duiden op borstkanker. Dat merken zij en haar collega’s iedere dag in het Alexander Monro Ziekenhuis (AMZ). Het AMZ is hét gespecialiseerde ziekenhuis voor het diagnosticeren en behandelen van borstkanker, goedaardige borstaandoeningen, erfelijke aanleg, familiair verhoogd risico, second opinions en vervolgtrajecten vanuit het bevolkingsonderzoek. De Jong: ‘Een onderdeel van onze missie is om meer bewustwording te creëren over de twaalf mogelijke symptomen van borstkanker. We willen dat zoveel mogelijk mensen deze symptomen kennen. Dat gaat verder dan alleen het welbekende knobbeltje. Veel symptomen kun je wel zien aan je borsten, maar niet voelen. Door regelmatig te observeren en controleren, leer je je borsten goed kennen. Dat is belangrijk, want dan merk je eventuele veranderingen beter op.’
Maar wat is dan regelmatig? Volgens De Jong is daar geen vaste regel voor. ‘Het gaat erom dat je je borsten met enige regelmaat checkt, zodat je weet hoe ze er normaal gesproken uitzien en aanvoelen. Als je er een periodieke routine van maakt, zul je veranderingen aan je borsten beter kunnen zien of voelen. Eigenlijk zou iedere vrouw haar borsten regelmatig moeten controleren. Dus ook al voordat je wordt uitgenodigd op je vijftigste voor het landelijke bevolkingsonderzoek, en vooral ook tussen die controles door is het belangrijk om je borsten regelmatig te checken.’
‘Een goede borstcheck bij jezelf doe je vooral door goed naar je borsten te kijken’, gaat De Jong verder. ‘Daarnaast kun je ook voelen, maar dat alleen is niet betrouwbaar genoeg. Zo zorgt klierweefsel er bijvoorbeeld voor dat het onder de huid hobbelig kan aanvoelen, terwijl dit vaak normaal is. De makkelijkste manier is om je borsten voor de spiegel eens rustig te observeren. Bedenk hoe ze er normaal gesproken uitzien en aanvoelen en of je misschien een verandering opmerkt vergeleken met de vorige keer. Soms zie je een verandering aan je borst of voel je misschien een verdikking of een knobbeltje. Dit betekent niet dat je je direct zorgen hoeft te maken. Wel is het belangrijk dat je alert blijft en eventuele veranderingen op tijd opmerkt. Ga naar de huisarts als je twijfelt, als je één van de twaalf symptomen opmerkt of als borstkanker in je familie voorkomt.’
De Jong benadrukt dat zelfcontrole niet altijd alleen gaat om het voelen van een knobbeltje. ‘Het wordt ons nog altijd van moeder op dochter meegegeven dat je met een knobbeltje in je borst naar de huisarts gaat. Terwijl dit slechts één van de in totaal twaalf meest voorkomende symptomen van borstkanker kan zijn, de andere elf kun je vooral zien.’
Uit eerder onderzoek van het Alexander Monro Ziekenhuis bleek dat acht op de tien (ruim 84%) vrouwen weinig tot geen van deze twaalf symptomen kent. Daar hebben we dus echt nog een slag te slaan.’
De Jong: ‘We hebben nog een wereld te winnen als het gaat om bewustwording. Een borstcheck kan ook onrust geven, waardoor mensen het mijden. We hopen daarom met goede voorlichting iedereen de juiste kennis te geven zodat ze ook zelf kunnen bijdragen aan vroege herkenning.’ Het AMZ werkt hiervoor samen met de Stichting Breast Care Foundation, onder andere met de campagne KEN JE BORSTEN. ‘Het doel van deze campagne is dat iedereen de twaalf symptomen van borstkanker kent en weet hoe je je borsten kunt checken. We hebben daarom met elkaar een hele belangrijke boodschap te vertellen: Ken je borsten! Ook zijn er maar weinig mensen bekend met de risicofactoren die een rol kunnen spelen bij het krijgen van borstkanker. Ook voorlichting over de risico’s maakt onderdeel uit van de Stichting Breast Care Foundation en het Alexander Monro Ziekenhuis.’
Tot slot benadrukt de Jong het belang van keuzevrijheid in de zorg. ‘Weet dat je als patiënt een keuze hebt wanneer de huisarts je doorstuurt. Dat je kunt kiezen naar welk ziekenhuis je verwezen wilt worden. Ook heb je inspraak in de stappen van het behandelplan, dat maak je dus samen met de arts.’
