Hard werken en vergeten je rust te pakken, kan leiden tot stress. Dit komt steeds vaker voor en kan nadelige gevolgen hebben. Wat kun je doen tegen werkstress en hoe voorkom je het?
Werkstress is beroepsziekte nummer één in Nederland. In 2023 hadden 1,6 miljoen Nederlandse werknemers burn-outklachten. Dat is één op de vijf. In 2020 waren dat nog 1,2 miljjoen mensen. Dit blijkt uit de factsheet 'Werkstress' die TNO heeft gepubliceerd. Het herkennen, de gevolgen, maar ook de preventie van werkstress en het vergroten van het werkplezier staan in deze week centraal. Volgens Elly Voskuilen, coach bij de organisatie Repairing Balance Nederland, zouden we hier altijd aandacht aan moeten besteden. Elly: ‘Ik coach mensen die last hebben van angst, werkstress en burn-outs. Ik merk dat cliënten er vaak al te lang tegenaan hikken, waardoor je eigenlijk al te laat bent. Het eerder herkennen van deze stress en er preventief mee omgaan, geeft voor de werknemers meer rust en voorkomt dat ze vastlopen of uitvallen. Ook voor de werkgevers zorgt dit voor minder verzuim op lange termijn. Hier zouden we veel meer mee moeten doen.’
Om te ontdekken of je werkstress ervaart, is het goed om te weten op welke symptomen je moet letten. ‘Leer naar je lichaam luisteren’, vertelt Elly. ‘Vermoeidheid, concentratieproblemen, rug- en nekklachten, maar ook hartkloppingen, slecht slapen en depressiviteit kunnen kenmerken zijn van werkstress. Merk je dat je hier meer of sneller last van krijgt? Stop dit dan niet weg, maar luister naar deze klachten. Je lichaam geeft dit niet voor niets aan als een reactie ergens op. Door hier op tijd iets mee te doen of aan de bel te trekken bij bijvoorbeeld een bedrijfsarts, kun je mogelijk erger voorkomen. Deze klachten kunnen voortkomen uit de balans waarvan we zelf denken dat deze goed voor ons is. Vaak handelen we in een bepaalde strategie, waardoor deze “schijnbalans” ontstaat; wanneer ik mijn best doe of de ander please, krijg ik dit ook terug. Op het moment dat je die waardering en erkenning niet meer krijgt van je manager of collega’s, werkt je strategie niet meer en word je teruggeworpen op jezelf. Het gevoel dat je faalt, niet goed genoeg bent of het niet waard bent, komt dan om de hoek kijken. En dit kan de stress opleveren.’
We leven in een maatschappij waar het verwachtingspatroon hoog ligt. Volgens Elly kan stress ook een reactie op het verleden zijn. ‘Een depressie of burn-out kan ook gerelateerd zijn aan opvoeding of jeugdervaringen. In combinatie met onze verwachtingsmaatschappij is de kans op stress vaak groter’, legt Elly uit. ‘Ik ben op zoek naar het breekpunt: waar gaat het mis? Wat ben je gaan geloven waardoor je geen nee durft te zeggen of bang bent dat je faalt?
Is er vroeger tegen je gezegd dat je iets nooit zou kunnen, waardoor je nu constant bezig bent om jezelf te bewijzen? Deze gevoelens gaan vaak verder terug en veel dieper dan je in eerste instantie zou denken. Zie het als kiespijn. Je kunt drie dingen doen: doen alsof het er niet is, maar daar wordt de kies niet beter en de pijn niet minder van. Het verdoven met middelen, om de pijn niet te voelen en het gevoel te onderdrukken. Of je gaat over tot actie om het te repareren. Dat laatste doen we te weinig.
Zorg voor een goede balans tussen spanning en ontspanning. Wissel drukke periodes op het werk af met rust en ontspannende activiteiten.
Stel haalbare doelen voor jezelf en zorg ervoor dat je jezelf niet overwerkt. Leg je de lat te hoog, dan is er een mogelijkheid dat je het beoogde doel niet haalt. Hou het realistisch.
Durf ‘nee’ te zeggen. Het is soms moeilijk, maar je hebt altijd recht op bedenktijd. Voelt het verzoek van je werkgever of collega niet direct goed, wees dan duidelijk in je overwegingen. Nee durven zeggen kan energie en tijd opleveren, wat weer zorgt voor rust in je hoofd.
Maak je niet te druk en pieker niet te veel. Probeer in oplossingen te denken, door het bijvoorbeeld vroegtijdig in kaart te brengen. En laat het ook los wanneer het opgelost of besproken is. Je kunt vaak toch niets meer aan de situatie veranderen.
Pak voldoende slaap en beweeg regelmatig. Dit draagt bij aan een goed herstel van je lichaam en geest, wat zorgt voor een uitgerust gevoel. Ga met de fiets naar je werk of maak wat vaker een wandeling. Voldoende beweging zorgt voor: een beter humeur, je raakt beter bestand tegen werkstress en je voelt je fitter.
