Presteren gaat niet zonder herstellen. Want raakt onze batterij leeg, dan gaat ons lichaam vroeg of laat horten en stoten. Een goede werk-privé-balans is dan ook essentieel. Sportman Jochem Uytdehaage vertelt hoe u uw medewerkers daarbij helpt.
Tijdens een ochtendwandeling met zijn hond, bellen we met Jochem. Hij weet als oud-schaatser en als motivational speaker als geen ander hoe belangrijk herstellen is om goed te kunnen presteren. We vragen hem waarom een goede balans zo belangrijk is. Jochem roept zijn hond bij zich om haar aan te lijnen en geeft vervolgens antwoord: ‘We hebben een hele lange range waarin we kunnen presteren, maar vroeg of laat roept je lichaam je terug. Dan zul je toch echt even op de rem moeten trappen. Herstellen is net zo belangrijk als presteren. Het één kan niet zonder het ander. Natuurlijk is het enerzijds de verantwoordelijkheid van medewerkers zelf om goed voor zichzelf te zorgen en balans te houden, maar anderzijds is hier ook een belangrijke taak voor werkgevers weggelegd. Het heeft alles met cultuur te maken en die creëer je samen.’
Jochem: ‘Een goede balans heb je te pakken als je makkelijk weet te schakelen tussen werk en privé. Je richt je aandacht op de dingen waar je graag energie aan wíl geven. Als je dat op een gezonde en bewuste manier doet, dan heb je een goede werk-privé-balans. Je mag best ‘s avonds werken, maar het moet je niet belemmeren. En je daarna moet je weer tot rust komen.’
‘Het gaat om verwachtingsmanagement. Sommige bedrijven vinden het gewoon dat als je zaterdagmiddag een mail stuurt, deze op zondag beantwoord wordt. Ik vind dat niet gewoon. Een weekend is een weekend en dan moet je bijkomen van de werkweek. Dat is eigenlijk gelijk mijn eerste tip voor werkgevers: zorg dat je met elkaar bespreekt wat normale omgangsvormen qua communicatie zijn. Wat zijn bijvoorbeeld reële termijnen om een mail te beantwoorden. Is dat binnen één werkdag en kunnen collega’s elkaar in het weekend bellen als het écht urgent is? Er zijn natuurlijk bedrijven, zoals in de financiële sector, waarbij het nodig is om in het weekend te communiceren. Dat hoort erbij, maar maak wel spelregels.’
‘Er is niks mis met hard werken en willen presteren. Alleen de vraag is: kan een individuele medewerker dat handelen? En het hangt er natuurlijk vanaf in welke fase van het leven iemand zit. Als je twintig bent, heb je meer energie om werkprestaties te leveren dan als je begin dertig bent en midden in de verbouwing van je koophuis zit, met het eerste kind op komst. Dat zijn omgevingsfactoren die een rol spelen bij een juiste werk-privé-balans. Ook al zit het in de bedrijfscultuur om veel en hard te werken, het is aan de werkgever om een vinger aan de pols te houden; zie je veranderend gedrag, maakt iemand opeens wel héél veel fouten of heeft iemand vaak geen zin om deel te nemen aan gezamenlijke activiteiten. Dit kunnen signalen zijn van een verstoorde werk-privé-balans.’
‘Creëer een werkomgeving waar het écht OK is om op de rem te kunnen trappen. En waar iedereen dezelfde taal spreekt. Als een collega besluit om vandaag om 15.00 uur naar huis te gaan, omdat hij gisteren tot laat gewerkt heeft, roep dan niet “fijne vakantie!”. Vraag werknemers ook regelmatig naar hoe zij de werkdruk ervaren en leer hen te ontspannen. Een bedrijfsmasseur, ademhalingscursus, of een voetbaltafel in de kantine zijn al kleine dingen die een groot verschil maken. Maar ook de inrichting van het kantoor kan bijdragen aan meer balans. Faciliteer bijvoorbeeld in een rustruimte waar medewerkers rustig kunnen werken. Of zorg voor een koffieplein waar medewerkers bij elkaar komen voor social talk. Ook een goed idee: geen prullenbakken naast het bureau maar gescheiden afvalbakken die verderop in het pand staan. Zo hebben werknemers altijd een ontspannen loopje als ze iets weggooien en combineer je duurzaamheid voor mens, milieu én je business.’
‘Je hebt niks aan een werknemer die met een burn-out thuis zit. Wanneer je investeert in de werk-privé-balans van je werknemer, dan betaalt dat zich uiteindelijk terug. Daarbij is het goed om te weten dat er vier batterijen van energie zijn: de spirituele, emotionele, mentale en fysieke. Waarbij de fysieke de zwaarst wegende is als het gaat om onszelf goed voelen. Een nacht minder goed slapen, heeft zijn weerslag op alle batterijen. Je voelt je minder vrolijk en hebt minder energie waardoor je minder goed presteert. Een slimme werkgever signaleert de signalen van een leeggelopen batterij en geeft de ruimte om op te laden. Heeft een werknemer een overlijdensgeval in de familie, geef hem de ruimte om de focus van werk naar privé te verleggen. Dan is hij twee maanden minder rendabel, maar komt hij daarna met meer goodwill terug. Ik kan als sporter nog zo hard trainen, maar als ik mentaal niet happy ben … vergeet het dan maar. Dan ga ik niet winnen. Als je hoog in je energie zit en plezier hebt, dan presteer je een stuk beter. Kortom: laten zien dat je werk-privé-balans belangrijk vindt, zorgt ervoor dat je onderaan de streep meer overhoudt.
Wanneer Jochem bijna thuis is en de fysieke batterij van zijn hond leeg is, ronden we het gesprek af. Maar voordat we ophangen, geeft hij nog een laatste tip weg: ‘Geef het goede voorbeeld. Speel ook eens potje tafelvoetbal mee, dan verander je pas écht de cultuur.’
