Volwassenen pesten niet, toch? Helaas wel en ja: ook op het werk. Eén op de zeven werknemers heeft ermee te maken. Dit is niet alleen vervelend voor de werknemer zelf, maar ook voor het succes van uw onderneming.
Een goede sfeer en een gezonde interactie tussen collega’s zijn essentieel voor een succesvolle onderneming. Sterker nog: een organisatie staat of valt bij het welzijn van uw werknemers. Een gezellige werksfeer is alleen niet altijd vanzelfsprekend. Zeker niet als er bijvoorbeeld sprake is van reorganisatie of andere grote veranderingen. Het stressniveau stijgt en door een onzekere situatie willen werknemers ergens bij horen. Dat is volgens antipestcoach en schrijfster van het boek Pestitude, Ellen Somers, de voornaamste reden waarom mensen pesten op de werkvloer.
Ze vertelt: ‘Ergens bij willen horen is een groot motief om te pesten. Iedereen wil geliefd zijn. En als dat niet lukt of je voelt je in het nauw gedreven of afgewezen voor een functie is pesten een tool om te gebruiken.’ Pesten heeft veel invloed op werknemers. Hun energieniveau en eigenwaarde daalt. Ze vermijden contact met collega’s en leidinggevenden. En melden zich, na zich na een tijd ongelukkig op werk te voelen, vaak ziek. Zo heeft 37% van de werknemers die gepest wordt, last van burn out-verschijnselen.
Uit onderzoekt blijkt verder dat iemand die gepest wordt, drie keer zo vaak verzuimt als iemand die niet gepest wordt. Naast een burn-out leidt pesten tot diverse geestelijke en lichamelijke klachten. Denk bijvoorbeeld aan een algemeen malaisegevoel, concentratie en -slaapproblemen. Maar ook depressie of PTSS (posttraumatische stress-symptomen) komt voor. Ook Ellen, die zelf in het onderwijs gepest is, bevestigt dit: ‘Mensen die ik coach kampen met allerlei ziektebeelden. Ze zitten niet lekker in hun vel, hebben last van buikpijn, hoofdpijn en voelen zich angstig. De werkprestaties nemen af omdat de gepeste continue angstig rondloopt en zelden iemand vertrouwt.’
Het mag duidelijk zijn dat je aan gezonde werknemers meer hebt dan aan werknemers die niet lekker in hun vel zitten. Maar waarom is een goede werksfeer nog meer belangrijk voor uw bedrijf? Om de simpele reden dat gedreven en enthousiaste werknemers vaak bewust kiezen voor een stimulerende werkomgeving. Is de sfeer niet positief, dan zullen zij geneigd zijn om een andere baan te zoeken. Daarnaast is pesten op de werkvloer schadelijk voor het bedrijfsimago. Staat uw bedrijf bekend als een bedrijf waar pesten getolereerd wordt, dan kan dat klanten kosten.
Oftewel: een goede werksfeer draagt bij aan het behalen van de beoogde doelstellingen, het welzijn van uw werknemers en het bedrijfsresultaat. Niks doen is geen optie, want dan nestelt de negatieve sfeer zich steeds verder in het bedrijf. Daarom is het volgens Ellen belangrijk om als werkgever een goede sfeer in het team te creëren. Een sociaal veilige cultuur waarin mensen zich eerlijk durven uit te spreken.
Ellen licht toe: ‘Als leidinggevende of werkgever heb je een voorbeeldfunctie en moet je het voortouw nemen als het gaat om preventie van pesten op de werkvloer. Helaas is het voor werkgevers vaak lastig te signaleren. Andere werknemers zullen pesten eerder herkennen. Pols als werkgever daarom regelmatig de sfeer: ga een-op-eengesprekken aan. Luister naar ieders verhaal, zonder partij te trekken. Het is daarbij belangrijk om de feiten goed in kaart te brengen en zo objectief mogelijk te blijven.’
Over het algemeen wijzen de volgende signalen op pestgedrag: vermijdingsgedrag, onverklaarbare fouten, herhaaldelijk ziekteverzuim, verzoeken om overplaatsing of roosterwijzigingen zonder duidelijke redenen. Naast in gesprek gaan, kunnen de volgende maatregelen helpen bij preventie van het pesten: maak samen met uw team afspraken over gewenste omgangsvormen. Wat doen we bijvoorbeeld als iemand zich hier niet aan houdt? En maak de afspraken bekend op de werkvloer.
In ruim 50% van de gevallen is de leidinggevende betrokken bij het pesten. Het is dus mogelijk dat een slachtoffer niet naar u toekomt. Een objectief (extern) vertouwens- of HR-persoon kan een veilig gevoel geven. Zorg ook voor een normale werkdruk voor uw werknemers. Onderzoek wijst uit dat een te hoge werkdruk samenhangt met ongewenst gedrag.
Volgens de Arbowet is het verplicht om als organisatie te zorgen voor een sociaal veilig werkklimaat en daar past pestgedrag niet in. Preventiemaatregelen zoals hierboven beschreven, zijn dus nodig. Maar wat als het pesten zich al voordoet? Hoe kunt u pesten dan zo snel mogelijk aanpakken? Ellen: ‘Je grijpt het beste in door samen op zoek te gaan naar constructieve oplossingen. Dit kan alleen door de dialoog aan te gaan. Door te blijven praten en oplossingen te bieden die voor elke partij oké voelen.’
